Стандартчилалын ашигтай тал нь компьютерын сүлжээнд онцгой ач холбогдолтой байдаг. Сүлжээний мөн чанар нь төрөл бүрийн төхөөрөмжийг нэгтгэхэд байдаг тул тэдгээрийн таарамжийн асуудал хурцаар тавигдана. Бүх үйлдвэрлэгчдэд сүлжээний төхөөрөмж үйлдвэрлэх ерөнхий дүрэм мөрдүүлэхгүйгээр сүлжээ байгуулах асуудал хүндрэлтэй болж байсан. Ийм учраас компьютерын хөгжлийн гол түлхүүр нь стандартчлал болж байсан ба ямар ч шинэ технолог харгалзах стандартаар батлагдаж байж хэрэглээнд нэвтэрдэг байна.
Компьютерийн сүлжээнд стандартчлалын үндэс нь сүлжээний харилцан үйлчлэлийн хэрэгслийг бүтээхэд олон түвшинт арга хэрэглэх явдал байдаг.
Олон түвшинт арга.Протокол.Интерфейс.Протоколын стек.
Сүлжээн дэх төхөөрөмжүүдийн хоорондох харилцан үйлчлэлийг зохион байгуулах нь нэлээд хүнд асуудал байдаг. Хүнд асуудлуудыг шийдэхийн тулд задаргаа хийх арга буюу нэг хүнд асуудлыг хэд хэдэн хялбар асуудлууд буюу хэсэгт хуваадаг.
Зураг 1.20 Асуудлыг задлах
Задлах ажиллагаа нь өөрийн асуудлаа шийдэж буй хэсэг бүрийн үүргийг тодорхойлоход болон тэдгээр хэсгүүдийн хоорондох интерфейсийг (харилцааг) тодорхойлоход оршино. Үүний үр дүнд асуудлын логик хялбарчлалд хүрэхээс гадна хэсэг бүрийг бусдаас нь хамааралгүйгээр тус тусад нь өөрчлөх боломжтой болох юм.
Задаргааны үед ихэвчлэн олон түвшинт аргыг хэрэглэдэг. Үүний тулд хэсгүүдийг түвшинд хуваана. Түвшнүүд нь шатлал үүсгэх ба өөрөөр хэлбэл дээд болон доод түвшнүүдэд хуваагдана.
Зураг 1.21 Олон түвшинт арга – асуудлын шатлалыг үүсгэх
Түвшин бүрд байгаа хэсгүүд нь өөрийн асуудлыг шийдэхийн тулд зөвхөн доод түвшний хэсгүүдэд хүсэлт гаргадаг байхаар зохион байгуулагдсан байна. Мөн нөгөө талаас нэг түвшинд байгаа хэсгүүд нь ажлынхаа үр дүнг зөвхөн дээд түвшний хэсгүүдэд дамжуулах ёстой. Ийм шаталсан задаргаа нь түвшин бүрийн үүрэг, тэдгээрийн хоорондын интерфейсийг тодорхойлсноор хийгдэнэ. Интерфейс нь доод түвшний дээд түвшиндээ үзүүлж буй функцуудын нэгдэл юм. Шаталсан задаргааны үр дүнд түвшнүүд нь харьцангуй бие даасан байдалтай болох ба ингэснээр тэдгээрийг хялбараар солих боломж бүрдэнэ.
Сүлжээний хэрэгслүүдийн харилцан үйлчлэл нь үүнтэй адилаар шатлалтай зохион байгуулагдсан хэсгүүдийн олонлог хэлбэрээр дүрслэгдэж болно. Жишээ нь доод түвшний хэсгүүд нь хөрш зангилаануудын хооронд цахилгаан дохиог найдвартай дамжуулах асуудлыг шийдэж байг. Үүний дээд түвшний хэсгүүд нь доод түвшнийхээ функцуудыг ашиглан бүх сүлжээгээр мэдэгдэл тээвэрлэлтийг зохион байгуулж болно. Хамгийн дээд түвшинд хэрэглэгчдэд файлын, хэвлэх алба гэх мэт албадад хандах хандалтыг зохион байгуулах хэсгүүд ажиллана. Энэ нь сүлжээний харилцан үйлчлэлийг зохион байгуулах ерөнхий асуудлыг дэд асуудлуудад хуваах олон боломжуудын нэг юм.
Системийн функцийг тодорхойлох болон зохион байгуулахад олон түвшинт аргыг хэрэглэх нь зөвхөн сүлжээний хэрэгслүүдэд ашиглагддаггүй. Ийм загварыг жишээ нь дотоод файлын системд хэрэглэх ба файлд хандах хүсэлтийг программын хэд хэдэн түвшнээр ээлжлэн боловсруулдаг.
Зураг 1.22 Файлын системийн олон түвшинт загвар
Хүсэлтийг дээд түвшинд хүлээн авч, файлын нэрийг уншаад, түүний дугаарыг олно. Дараагийн түвшинд дугаараар нь уг файлын үндсэн шинж чанар болох хаяг, хандалтын атрибут г.м-г тодорхойлно. Дараа нь доод талын түвшинд файлд хандах эрхийг шалгаад, файлын дотор хэрэгтэй өгөгдлийг агуулах хэсгийг тооцсоны дараа дискний драйверын тусламжтайгаар гадаад төхөөрөмжтэй физик солилцоо хийнэ.
Мэдэгдэл солилцох үйл явцад хоёр машин оролцдог буюу хоёр шатлалын зөвшилцлийг зохион байгуулах хэрэгтэй болдог учир сүлжээний харилцан үйлчлэлийн хэрэгслүүдийг олон түвшинт байдлаар үзүүлэхэд өөрийн онцлогтой байна. Мэдэгдэл солилцох үед хоёр талаас олон зүйл дээр тохиролцох хэрэгтэй байдаг. Жишээ нь цахилгаан дохионы түвшин ба хэлбэр, мэдэгдлийн уртыг тодорхойлох арга, мэдээллийг шалгах арга гэх мэтийг тохиролцох хэрэгтэй. Өөрөөр хэлбэл тохиролцоо нь бит дамжуулах хамгийн доод түвшнээс эхлээд сүлжээний хэрэглэгчдэд сервис зохион байгуулж буй дээд түвшинд хүртэл хийгдэх ёстой.
Дараах зурагт хоёр зангилааны харилцан үйлчлэлийг харуулав.
Зураг 1.23 Хоёр зангилааны харилцан үйлчлэл
Тал бүрээс харилцан үйлчлэлийн хэрэгсэл нь дөрвөн түвшнээр тодорхойлогджээ. Энэ хоёр зангилааны харилцан үйлчлэлийг харгалзах түвшинд байгаа хос бүрийн харилцан үйлчлэлийн дүрмүүдийн цуглуулгаар тодорхойлж болно. Өөр өөр зангилаан дээр ижил түвшинд байрлах сүлжээний бүрдэл хэсгүүдийн хоорондоо мэдэгдэл солилцох дараалал ба хэлбэрийг тодорхойлох дүрмийг протокол гэж нэрлэнэ.
Нэг зангилаанд орших хөрш хоёр түвшний харилцан үйлчлэл нь мөн тодорхой дүрмээр, стандартчлагдсан хэлбэрийн мэдэгдлүүдийн тусламжтайгаар гүйцэтгэгдэнэ. Эдгээр дүрмийг интерфейс гэж нэрлэнэ. Интерфейс нь уг түвшний хөрш түвшиндээ үзүүлэх сервисүүдийг тодорхойлно. Протокол ба интерфейс нь нэг ойлголт боловч сүлжээний орчинд протокол өөр өөр зангилаанд байрлах ижил түвшний хэсгүүдийн, интерфейс нь нэг зангилаан дахь хөрш түвшин дэх хэсгүүдийн харилцан үйлчлэлийн дүрмийг тодорхойлдог.
Түвшин бүр нь өөрийн протоколыг тодорхойлохоос гадна хөрш түвшнүүдэйгээ харилцах интерфейсээ тодорхойлох ёстой.
Зангилаанууд сүлжээнд харилцан үйлчлэхэд хангалттай протоколуудыг шаталсан хэлбэрээр зохион байгуулсныг холбооны протоколын стек гэж нэрлэнэ.
Холбооны протоколыг программаар болон аппаратаар хэрэгжүүлж болдог. Доод түвшний протоколууд нь программ болон аппаратын хэрэгслүүдийг хослуулан, дээд түвшний протоколууд цэвэр программын хэрэгслээр хийгдсэн байдаг.
Ямар нэг протоколыг хэрэгжүүлж байгаа программыг заримдаа “протокол” гэж нэрлэдэг. Протокол болон түүний программын хоорондох ялгаа нь ямар нэг асуудал болон түүнийг шийдэж буй программын хоорондох ялгаатай адил юм.
Нэг алгоритмыг янз бүрээр программчлаж болдог. Үүнтэй адилаар протокол нь хэд хэдэн янзаар хийгдсэн байж болно. Иймд протоколуудыг харьцуулахдаа ажиллагаанаас нь гадна программ нь хэр бичигдсэнийг анхаарах хэрэгтэй.
Протокол нь компьютераас гадна цуглуулагч,гүүр, холбогч, чиглүүлэгч гэх мэт сүлжээний төхөөрөмжүүдээр хэрэгжүүлэгдэж болно. Учир нь компьютеруудын хоорондох холбоо нь шууд бус төрөл бүрийн холбооны төхөөрөмжүүдийг дамжин явагддаг. Төхөөрөмжийн төрөлөөс хамааран түүн дотор аль нэг протоколыг суулгаж өгсөн байна.
OSI загвар
Протокол нь харилцан үйлчилж байгаа хоёр объект буюу хоёр компьютерийн хоорондын зөвшилцөл байдаг боловч энэ нь стандартдчлагдаагүй байдаг. Гэвч практикт сүлжээ байгуулахдаа стандарт протоколуудыг ашиглахыг хичээдэг. Энэ нь тухайн байгууллагын, үндэсний эсвэл олон улсын стандарт байж болно.
80-аад оны эхээр ISO (International Standards Organization), ITU-T (International Telecommunications Union – Telecommunication sector) болон бусад стандартчлалын байгууллагууд сүлжээний хөгжилд түлхэц өгсөн загварыг боловсруулжээ. Энэ загварыг нээлттэй системүүдийн харилцан үйлчлэлийн загвар (Open System Interconnection, OSI) буюу OSI загвар гэж нэрлэнэ. OSI загвар нь системүүдийн харилцан үйлчлэлийн төрөл бүрийн түвшнийг тодорхойлж, стандарт нэр өгч түвшин бүрийн гүйцэтгэх үүргийг зааж өгсөн. Энэ загвар нь 70-аад оны үед компьютерийн сүлжээ байгуулж байх үед хуримтлагдсан туршлагын үндсэн дээр бүтээгджээ. Уг загварын бүрэн тайлбар нь 1000 гарам хуудас текст байдаг байна.
Зураг 1.25 Нээлттэй системүүдийн харилцан үйлчлэлийн загвар ISO/OSI
OSI загварт үйлдлийн систем, системийн программын болон аппарат хэрэгслүүдээр хийгдэх системийн харилцан үйлчлэлийн хэрэгслүүдийг тодорхойлдог. Уг загварт хэрэглэгчдийн программуудын харилцан үйлчлэлийн хэрэгслүүд ордоггүй. Программууд нь өөрийн харилцан үйлчлэлийн протоколоо системийн хэрэгслүүдэд хандан гүйцэтгэдэг. Иймд хэрэглэгчийн түвшин ба программуудын харилцан үйлчлэлийг ялгаж ойлгох хэрэгтэй.
Мөн программ нь OSI загварын дээд түвшнүүдийн үүргийг биелүүлж болно. Жишээ нь өгөгдлийн санг удирдах зарим системүүд файлд алсаас хандах өөрийн гэсэн хэрэгсэлтэй байдаг. Энэ тохиолдолд программ нь алслагдсан системд хандахдаа системийн файлын албыг ашиглалгүйгээр OSI моделийн дээд түвшнүүдийг алгасч, доод түвшинд байрлах сүлжээгээр мэдэгдэл дамжуулах түвшний системийн хэрэгслийг ашигладаг.
Жишээ нь ямар программ хэрэглэгчийн түвшинд хүсэлт гаргаж, файлын албанд хандаж байг. Энэ хүсэлтийг үндэслэн хэрэглэгчийн түвшний программ хангамж стандарт хэлбэртэй мэдэгдлийг үүсгэнэ. Энгийн мэдэгдэл нь толгой хэсэг ба өгөгдлийн талбараас бүрдэнэ. Толгой хэсэгт хүлээн авагч компьютерт сүлжээгээр дамжуулж, юу хийх ёстойг нь тодорхойлсон албан мэдээллийг агуулна. Уг тохиолдолд толгой хэсэгт файлын байрлал, түүнд хийгдэх үйлдлийн тухай мэдээлэл агуулагдах ёстой. Өгөгдлийн талбар нь хоосон байх буюу файлд бичих өгөгдлийг агуулсан байж болно. Энэ өгөгдлийг хаягаар нь хүргэхийн тулд доод түвшнүүд олон асуудал шийдэх ёстой.
Мэдэгдлийг үүсгэсний дараа хэрэглэгчийн түвшин түүнийг стекийн дагуу дүрслэлтийн түвшинд хүргэнэ. Дүрслэлтийн түвшний протокол хэрэглэгчийн түвшний толгой хэсгээс авсан мэдээллийн дагуу зохих үйлдлүүдийг гүйцэтгээд уг мэдэгдэлд өөрийн албан мэдээлэл болох дүрслэлтийн түвшний толгой хэсгийг нэмэх ба тэнд хүлээн авах компьютерын дүрслэлтийн түвшинд зориулсан заалтууд агуулагдана. Энэ мэдэгдэл нь доош синхрончлох түвшинд шилжих ба уг түвшин нь өөрийн толгой хэсгээ нэмэх гэх мэтээр үргэлжлэнэ.(Зарим протоколууд нь мэдэгдлийн эхэнд бус төгсгөлд нь “сүүл” байдлаар албан мэдээллээ байрлуулдаг.) Эцэст нь мэдэгдэл физик түвшинд хүрэх ба тэндээс нь холболтын шугамаар хүлээн авах компьютер руу нь дамжуулна. Энэ үед мэдэгдэл нь бүх түвшний толгой хэсгийг агуулсан байна.
Зураг 1.26 Төрөл бүрийн түвшин дэх мэдэгдлийн агуулагдсан бүтэц
Мэдэгдэл, очих ёстой компьютер дээрээ хүрээд физик түвшнээр ороод дээш шилжиж эхэлнэ. Түвшин болгон өөрийн харгалзах толгой хэсгийг шинжлээд өөрийн үүргийг гүйцэтгэн, толгой хэсгээ арилгаад мэдэгдлийг дээд түвшиндээ шилжүүлэн өгнө.
Мэдэгдэл (message) гэсэн ойлголтоос гадна сүлжээний мэргэжилтнүүдийн өгөгдөл солилцох өөр нэгжүүд байдаг. ISO стандартад төрөл бүрийн түвшний протоколуудын дамжуулж байгаа өгөгдлийн нэгжийг протоколын өгөгдлийн блок (Protovol Data Unit - PDU) гэж нэрлэдэг. Тодорхой түвшний өгөгдлийн блокуудыг тусгай нэрээр: кадр (frame), багц (packet), дейтаграмм (datagram), сегмент (segment) гэж нэрлэнэ.
OSI загварт протоколын хоёр үндсэн төрөл байдаг. Холболттой (connection-oriented) протоколд өгөгдөл дамжуулахын өмнө илгээгч ба хүлээн авагч нь холбоо тогтоож, өгөгдөл солилцох үедээ ашиглах зарим параметрүүдээ сонгодоно. Харилцаа дууссаны дараа энэ холболтоо тасалдаг. Холболттой харилцан үйлчлэлийн нэг жишээ нь телефон утас юм.
Хоёр дахь төрлийн протоколууд нь урдчилан холболт хийдэггүй. Ийм протоколуудыг дейтаграмын протоколууд ч гэж нэрлэдэг. Илгээгч нь мэдэгдлийг бэлэн болохоор нь явуулна. Захианы хайрцаг руу захиаг хийх нь холболтгүй ажиллагааны жишээ юм. Компьютеруудын харилцан үйлчлэлд эдгээр протоколууд хоёулаа ашиглагддаг.
OSI загварын түвшнүүд
Физик түвшин.
Физик түвшин (Physical Layer) нь коаксиал кабель, хос ороолттой кабель, шилэн кабель болон орон нутгийн тоон сувгаар бит дамжуулахад хэрэглэгдэнэ. Энэ түвшинд дамжуулах зурвас, шуугианы хамгаалалт, долгионы эсэргүүцэл гэх мэт өгөгдөл дамжуулах орчны шинж чанарууд нөлөөлдөг. Мөн энэ түвшинд дискрет мэдээллийг дамжуулж буй цахилгаан дохионы шинж чанарууд болох импульсийн фронтын эгцрэлт, дамжуулагдах дохионы хүчдэлийн болон гүйдлийн түвшин, кодчилолын төрөл, дамжуулалтын хурд гэх мэтийг тодорхойлдог. Үүнээс гадна залгууруудын төрөл, болон контакт бүрийн зориулалтыг стандартчилсан байдаг.
Физик түвшний функцууд нь сүлжээнд холбогдож байгаа бүх төхөөрөмжид хэрэгжүүлэгдсэн байдаг. Компьютерын талаас физик түвшний функцууд нь сүлжээний адаптер болон цуваа портоор гүйцэтгэгдэнэ.
Физик түвшний протоколын жишээгээр Ethernet технологийн 10-Base-T-г нэрлэж болох ба үүнд 3-р төрлийн, 100 Ом-ын долгионы эсэргүүцэлтэй, RJ-45 залгуур ашиглах экрангүй хос ороолттой утсыг физик сегментийн урт нь 100м-ээс ихгүй байхаар ашиглаж, өгөгдлийг манчестерын кодоор дүрслэх гэх мэт орчны болон цахилгаан дохионы бусад шинж чанаруудыг ашигласан байдаг.
Сувгийн түвшин. Физик түвшинд зөвхөн битүүдийг дамжуулдаг. Гэхдээ зарим сүлжээнд холбооны шугам нь дундынх байж болдгийг буюу дамжуулах орчин чөлөөгүй байж болохыг тооцдоггүй. Иймд сувгийн түвшний ( Data Link Layer) нэг үүрэг нь дамжуулах орчныг чөлөөтэй байгаа эсэхийг шалгах байдаг. Сувгийн түвшний бас нэг үүрэг нь алдааг илрүүлж засах юм. Үүний тулд битүүдийг бүлэглэн түүнийгээ кадр (frame) гэж нэрлэдэг. Сувгийн түвшин нь кадр бүрийг ялгахын тулд эхлэл төгсгөлд нь битийн тусгай дараалал нэмж, кадрын бит бүрийг тодорхой аргаар боловсруулан шалгах нийлбэрийг олоод кадрт залгаж өгснөөр зөв дамжуулалтыг хангадаг. Сүлжээгээр ирсэн кадрыг хүлээн авагч нь ирсэн өгөгдлийн шалгах нийлбэрийг дахин тооцоолоод кадрт байгаа шалгах нийлбэртэй тулгаж үздэг. Хэрэв таарч байвал кадрыг зөв гэж үзээд хүлээж авна. Харин шалгах нийлбэрүүд таарахгүй байвал алдаа гарлаа гэж үзнэ. Сувгийн түвшин нь алдааг илрүүлэхээс гадна алдаатай кадрыг дахин илгээснээр түүнийг засах боломжтой болгодог. Гэвч Ethernet болон frame relay протоколуудад алдааг засах хэсгийг хэрэгжүүлээгүй байдаг.
TCP/IP (Transport Control Protocol/Internet Protocol)
IP Интернет протокол гэдэг нь интернэтээр нэг компьютер нєгєє рїїгээ єгєгдєл илгээж байгаа арга буюу протокол юм. Уг протокол нь холболт бус хандалтад юм. Интернэт хэрэглэж буй компьютер болгон интернэтэд орсон бусад компьютерээсээ ялгагдах IP хаягтай байна. Єгєгдєл явуулах болон авахад єгєгдєл нь багц гэгдэх жижиг хэсгїїдэд хуваагдана. Бїх багц нь интернэтийн жижиг хэсгийг ойлгож чадах gateway коипьютерт эхлээд очно. Gateway компьютер нь очих газрын хаягийг уншаад дараагийн gateway компьютер руу багцыг илгээнэ. Ингэсээр єєрийн сїлжээ болон домэйнд харъялагдах багц гэж таних gateway компьютер хїртэл энэ процесс явагдана. Багцууд нь илгээгдсэн дарааллаасаа єєр дарааллаар ирж болдог. Їїнийг IP-аар илгээдэг.
Їїнийг эсрэг протокол болох Transmission Control Protocol(TCP) нь зєв байранд нь оруулдаг. IP нь харилцааны тєгсгєлийн цэгїїдийн хооронд харилцаа їргэлжлэхгїй байгааг илэрхийлдэг харилцааны протокол юм. Интернэтээр зєєгдєж байгаа бїх багц нь бусад єгєгдлийн нэгжтэй харилцаагїй бие даасан байхыг шаарддаг. Open Systems Interconnection (OSI)-д IP нь сїлжээний 3-р їед байдаг. Энэ протокол нь єгєгдлийг дамжуулахдаа тухайн дамжуулж буй єгєгдлийн ємнє IP header гэж нэрлэгдэх мэдээллийг залгадаг. Эдгээр мэдээллїїд нь сїлжээгээр єгєгдлийг дамжуулах, чиглїїлэхэд шаардлагатай бїх мэдээллийг агуулж байдаг.
TCP Transmission Control Protocol нь холболт хандалтад протокол юм. TCP нь TCP/IP stack-н сїлжээний тївшинд їйл ажиллагаагаа явуулдаг.ТСР нь дараах їндсэн 7-н шинж чанартай байдаг.
а) Connection Orientation b) Point-to-Point c) Complete Reliability d) Full duplex Connection e) Stream Interface f) Reliable Connection Start Up
TCP-г end-to-end протокол гэдэг. Учир нь тэр нэг компьютер дэх программаас нєгєє компьютер дэх программ руу шууд холбогддог байна. OSI загварын application тївшний программуд нь ТСР хэлбэрийн холболт тогтоох єгєгдлийг илгээх ба хїлээн авах, холболтыг хаах зэрэг хїсэлтийг тавьж чаддаг. ТСР-р їїсгэгдсэн холболтыг виртуал холболт гэдэг бєгєєд учир нь энэ холболтыг Программ хангамжаар гїйцэтгэдэг байна. ТСР нь мэдээллийг дамжуулахдаа IP-г ашигладаг бєгєєд, ТСР мэдэгдэл бїр нь IP датаграммд агуулагдаж, интернэтээр дамжуулагддаг байна. Датаграмм хїлээн авагчид хїрэх їед IP нь мэдээллийг ТСР-д дамжуулдаг. Хэдийгээр ТСР нь мэдэгдэл дамжуулахдаа IP-г ашиглаж байгаа хэдий ч IP нь тухайн мэдээллийг унших буюу хувиргах їйлдлийг хийж чаддаггїй байна.
TCP/IP интернэт протокол
Протоколууд нь сїлжээний компьютерїїд ба сїлжээний хэрэглээний хооронд мэдээллийн урсгалыг тодорхойлдог. 1969 онд Defence Advanced Research Projects Agency (DARPA) -ийн гаргасан ARPANET нэртэй сїлжээг одоогийн интернэтийн буюу дэлхийн хамгийн том сїлжээний эхлэл болсон гэж їздэг. TCP/IP протокол анх 1983 онд Military Standarts (MIL: STD) -аар батлагдсан бєгєєд эхэн їедээ батлан хамгаалахад ашиглаж байсан.
TCP/IP протокол нь: Vнэгvй бєгєєд компьютерийн техник хангамж болон їйлдлийн системээс хамаарахгїй ажилладаг. Ямар нэг физик сїлжээлжээний техникээс хараат бус ажилладаг бєгєєд энэ нь олон тєхєєрємжрлийн компьютерийн сїлжжээг нэгтгэх боломж олгодог.
TCP/IP нь Ethernet, TokenRing, DialUp line болон Х25net-д ажиллах чадвартай. Хэрвээ сїлжээ Интернэт шиг том хэмжээтэй бол сїлжээнд буй тєхєєрємжїїдийг хаяглах боломжтой.
IP хаяг нь сїлжээ ба сїлжээн дэхь хїлээн авагчийг танихад хэрэглэгддэг IP нь сїлжээгээр дамжин нэг тєхєєрємжєєс нєгєє рїї мэдээлэл явуулах шийдвэр гаргахад ашиглагдана. Энэ тєхєєрємжвшинд мэдээллийг датаграмд багцалж бусад хїлээн авагч ба сїлжээнїїдэд тараана.
TCP/IP нь єгєгдлийг сегментїїдэд загварчилдаг ба тэдгээрийг IP дамжуулахаар явуулдаг. IР хаяг ба портын дугаарын комбинацыг Socket гэнэ. Telnet-ийн хэрэглэгч 23-р порт хаягт, FTP хэрэглэгч 20 ба 21-р портыг хэрэглэдэг.
0-255-р портууд нь Internet Adminstrator -ийн функцуудаар холбогддог. 255-аас дээш бїх портууд нь дотоод хэрэглээ ба шинэ хэрэглэгчдэд зориулагддаг.
TCP/IP протоколын бїл
TCP/IP протоколын бїл гэдэг нь харилцан бие биеэ гїйцээдэг ба бие биетэйгээ нягт холбоо бїхий протоколууд юм. TCP/IP-ийн бїл нь олон протоколоос тогтдог ба тэд тус бїрийн їїрэгтэй. Протокол бїр нь сїлжээний єгєгдлийг янз бїрийн форматад хїлээн авч мєн янз бїрийн ялгаатай боломжийг агуулдаг. Сїлжээний тївшин тїїнд тохирох протоколуудын хослолыг стек протокол гэнэ. Дараах єргєн дэлгэрсэн протоколууд байна.
1. IP- Сїлжээний тєвшний протокол, сїлжээний компьютерїїдийн хооронд єгєгдлийг зєєдєг.
2. TCP- Зєєврийн протокол, єгєгдлийг интернэтийн хавсралт программын хооронд зєєдєг.
3. UDP- Хэрэглэгчдийн датаграмын протокол, мєн программын хооронд єгєгдєл дамжуулах боловч TCP-г бодвол энгийн, найдвартай.
4. ICMP- Интернэтийн мэдэгдэл удирдар протокол. Алдааны тухай бусад зїйлсийн талаарх мэдэгдлийг зохицуулдаг.
5. IGMP- Энэ протокол нь группын мэдээлэлтэй ажилладаг.
6. ARP- Хаягийг шийдвэрлэх протокол
7. RARP-ARP-эсрэг
8. SMTP-Энгийн мэйл дамжуулах протокол
Small Computer System Interface (SCSI)
SCSI нь персоннал компьютерийг диск драйв, CD-ROM, принтер зэрэг ємнєхєєсєє хурдан уян хатан периперал тєхєєрємжтэй холбодохыг зєвшєєрдєг Америкийн їндэсний стандартад тохирсон электрон интерфейсийг агуулсан олонлог юм. Анх Apple Computer-т їїсэж одоо Macintosh-д хэрэглэгдсээр байна. Одоогийн SCSI-ийн олонлогт параллель интерфейс, одоогийн персональ компьютерт зориулагдсан SCSI-ийн порт ба бїх гол удирдлагын системийн хангалтыг агуулна. Нэмж хэлэхэд єгєгдлийн тєвшинг нэмэхэд SCSI нь ємнєх єгєгдлийн параллель зєєлтийн интерфейсээс илїї уян.
No comments:
Post a Comment