FTP (File Transfer Protocol)- гэж юу вэ?

FTP (File Transfer Protocol)- Файл дамжуулах протокол нь дэлхийн хаана ч байгаа компьютерийн файлыг харах, сонирхсоноо хуулах боломж олгоно. FTP талбар нь Хост буюу интернэтэд холбогдсон компьютер бөгөөд түүнд файл хадгалагдана. FTP талбарыг коллеж, их дээд сургууль, засгийн газрын агентлаг, компани хувь хүмүүс бүрдүүлнэ. Интернэтэд олон мянган FTP талбар бий. Зарим FTP талбар хувийнх байдаг. Ийм талбарын файлд хандахдаа нэвтрэх үгээ оруулна. Олон компани ийм талбарыг дэлхийн өнцөг буланд байгаа өөрийн ажилтан, хэрэглэгчдэд мэдээлэл хүргэх зорилгоор ажиллуулдаг. Мөн нийтийн FTP талбар байх ба энэ нь нийтэд зориулагдсан асар их мэдээлэл бүхий FTP талбар олон бий. Түүний файлд хандах нэвтрэх үг шаардлагагүй, хэн боловч мэдээллийг үнэгүй авч ашиглаж болно. Энэ сайтуудад холбогдохдоо User ID: anonymous, Password: и-мэйлийн хаягаа бичнэ.

Бичгийн шүүгээн дэх хавтаснуудад бичиг баримтыг цэгцлэн хадгалдгийн адилаар FTP талбарын файлууд тус тусын хавтаст хадгалагдаж байдаг. FTP талбарт PUB хэмээх их хавтас байх ба түүнд дэд хавтас, файлууд хадгалагдана. Олонх дэд хавтасын нэр нь түүнд ямар төрлийн файл хадгалагдаж байгааг илэрхийлнэ. Тухайлбал apps хавтаст хэрэглээний программ, docs хавтаст бичгийн файлууд байдаг. Сайн зохион байгуулагдсан FTP талбар нь файлын талаар тайлбар өгөх "readme" "index" файлтай байдаг. Талбарын даац гэж байх бөгөөд FTP талбарт нэг зэрэг холбогдох хүний тоо хязгаартай. Хэрэв FTP талбартай холбогдоход алдааны мэдээлэл гарвал даац нь хэтэрчээ гэсэн үг. Ачаалал багатай үе нь FTP талбартай ажлын бус цагаар амралтын өдрүүдэд холбогдоход түүний ачаалал бага байдаг. Зарим нийтийн хэрэгцээний FTP талбар нь өөрийн салбаруудтай байдаг. Эдгээрт үндсэн талбарт байдаг мэдээлэл бүгд байдаг ч ачаалал нь түүнийхээс бага байна. Газарзүйн хувьд хэрэглэгчдэд илүү ойрхон салбар байвал холбогдоход хялбар, найдвартай байна. Салбаруудыг үндсэн талбарын мэдээллээр байнга баяжуулан шинэчилж байдаг.

FILE TRANSFER PROTOCOL FTP комманд нь интернэтийн файл зөөх стандарт протокол юм. FTP-ийн тусламжтайгаар алслагдсан сүлжээнээс файлыг зөөж, хуулж, устгаж болно.
FTP - ийн үндсэн коммандууд ! [ commad ] Энэ коммандыг ажиллууснаар ftp> гэсэн урилгыг сольж локал машин дээр ажилах боломжийг олгоно. Эргээд ftp> урилга гаргахын тулд exit-ийг бичиж орно.
append local file [ remote file ] Remote хост дээр байгаа файлтай хавсаргах файлыг сервэр рүү хуулах ба түүний тухай мэдээлэлийг агуулах дагалдах файл.
ascii Энэ комманд нь текст горимд шилжүүлнэ.
binary Хоёртын горимд шилжүүлнэ. Энэ нь хост руу exe, com, bat файлуудыг хуулах ба хуулж авахад хэрэглэгдэнэ.
bye Remote хостоос холболтоо тасалж, Мөн FTP програмаас гарна..
cd [ directory name ] FTP-ээр холбогдсон машин дээр ажиллах сангаа солих.
close Мөн Remote хостоос холболтоо таслах ба bye коммандаас ялгаатай нь цонх хаагдахгүй DOS-ийн урилга (C:\>_) ажиллахад бэлэн байдалтай байна.
disconnect close коммандтай адил.
delete [ file name ] Remote хост дээр байгаа файлыг устгах.
get remote file [ local file ] Энэ комманд нь локал машинаас remote хост руу файл хуулах боломжийг олгоно. Хэрвээ файл хуудагдахгүй гэсэн тусгайлсан мэдээлэл гарахгүй бол remote хост дээр хуулах гэж байгаа файлтай ижил нэртэй файл байна гэсэн үг.

hash Зөөх, хуулах явцыг # (hash sign) тэмдэгт ашиглах харуулах. Нэг дата блокийн хэмжээ нь 2048 байт байна. help [ command name ] Энэ комманд нь коммандуудын тухай мэдээлэлийг гаргана. Харин аргументийг нь өгөхгүй. Коммандуудын жагсаалтыг гаргахын тулд промтын ард help гэж бичнэ.
lcd [ directory name ] Идэвхтэй локал директорыг харуулах ба сольж болно. Директорын нэрийг коммандын ард бичихгүй бол одоо ажиллаж байгаа байрлалыг харуулна.
ftp>lcd c:\windows\..... сангаа сольж болно.
ls [ remote-directory ] Энэ команд нь зөвхөн файлын нэрийг өргөтгөлийн хамт дэлгэцний зүүн талд багана хэлбэрээр жагсаан гаргана. Мөн ftp>ls /home командынхаа ард сангийнхаа нэрийг бичвэл тухайн сангийн доторхи зүйлийг жагсаан харуулна.
mdelete remote-files Remote хостоос файл устгах. Delete командаасаа ялгагдах зүйл нь олон файлыг нэгэн зэрэг устгах боломжтой.
mget remote files Энэ команд нь remote хостоос олон файл татаж авах боломжийг олгоно. Команд өгсний дараа файлуудыг локал идэвхтэй байгаа сан руу хуулна.

lcd командын тусламжтайгаар локал ямар санд байгаагаа харж болно. Локал сангаа солих бол ! командыг өгвөл C:\current director.... болох ба сангаа солиод дараа нь c:\exit гэж команд өгвөл ftp> болно. ftp>mget index.html form.html banner.gif гэх мэт...
mkdir directory-name Remote хост дээр шинэ сан үүсгэх. mls Remote хост дээр байгаа сангуудыг харуулна.
mput local files Remote хост уруу локал хостоос олон файл хуулах боломжийг олгоно.
open host [ port ] host хэсэгт заагдсан host - той холбоо байгуулна. Хэрэв port хэсэгт нь холбогдсон байгаа портын дугаарыг зааж өгвөл ftp нь тэр портоор дамжин host – той холбогдоно.
prompt Интерактив горимыг нээх, хаах.
Default тохиргоо нь горим нээлттэй байна. Интерактив горим нь ftp – ээр олон файлуудаас сонголт хийж дамжуулах, хүлээн авах, устгах зэрэг боломжийг олгоно.
Энд хэрэглэгдэх командууд нь: mput, mget, mdelete г.м. Хэрэв интерактив горим хаалттай бол mget, mput командуудаар заасан бүх файлыг дамжуулж, mdelete командаар заасан бүх файлыг устгана.
put local-file [ remote-file ] local-file – ийг remote host – руу remote-file хэртэйгээр хуулна. Хэрэв remote-file – ийг заагаагүй бол local-file нэртэйгээр нь хуулна. Файлаа хуулахын өмнө тухайн файлын бүтэц, өргөтгөлөөс нь хамааруулан дамжуулах горим (ascii эсвэл binary) - оо тогтоох хэрэгтэй.
Жишээ нь: ASCII or Text - Plain or ASCII text (.asc, .txt) - NOT Word Processing files - HTML (.shtml, .htm) - the language Web pages are written in - Source code and scripts (.c, .cpp, .java, .bas, .sh, .pl, .bat ..) - Binaries encoded using UUencode, BinHex, etc. (.uue, .hqx ...) - Postscript (.ps, .eps, .ai) - Other text-based Markup documents (VRML, SGML etc.) Binary or Raw Data - Archives e.g. Zip, Stuffit, Tar etc. (.zip, .gz, .z, .sit, .tar ..) - Executables (.exe, .com, .bin ..) - Java Applets (.class) - Databases, Word Processing and almost all data files - Graphics files (.jpg, .gif, .bmp, .tif, .iff, .xbm ..) - RealAudio and other sound files (.ra, .au, .wav, .mid ..) - Movies (.avi, .mov, .mpg ..) - Multimedia files, e.g. Adobe Acrobat, Macromedia Shockwave etc. pwd Remote host дээрх таны ажиллаж буй идэвхитэй директорыг харуулна.
quit bye командтай яг адил. quote arg1 arg2 … Заагдсан аргументуудыг нэг бүрчлэн remote ftp server – рүү илгээж, хариултыг хүлээнэ. Аргументууд нь remotehelp – д заагдсан командууд байна. recv remote-file [ local-file ] get командтай яг адил.

remotehelp [ command-name ] Remote ftp server – ээс тусламж хүснэ. Command-name талбарыг хоосон орхивол бүх командын жагсаалт гарна. Хэрэв command-name – ийг бичвэл тухайн командын талаар тусламж гарна.
rename old-name new-name Remote машин дээрх файлын нэрийг өөрчилнө.
old-name - хуучин нэр
new-name - шинэ нэр.
rmdir directory-name Remote машин дээрх заасан директорыг устгана.
send local-file [ remote-file ] put командтай яг адил.
status ftp холболтын холбогдсон байх үеийн горимуудын төлөвийг үзүүлнэ.
Жишээ нь: Connectod to 202.5.194.3 Type: Ascii; Verbose: On; Bell: Off; Prompting: On; Globbing: On; Debugging: Off; Hash mark printing: Off; type [ type-name ] Файл дамжуулах горимыг тогтооно.
Type-name нь ascii эсвэл binary байж болно. Хэрэв type-name – ийг бичихгүй хоосон орхивол идэвхитэй горимийг үзүүлнэ. Default тохиргоо нь ascii байдаг.
user user-name [ password ] [ account ] Өөр хэрэглэгчийн нэрээр холбогдоно. password болон account хэсгийг бичихгүй үлдээвэл холбогдох явцад эдгээрийг асууна. verbose Verbose горимыг нээх, хаах. Энэ горим нь хандалтуудын хариулт, үр дүнг remote ftp server дээрээс мэдээлж байдаг. Хэрэв verbose горим нээлттэй бол файл дамжуулалт болон өгсөн команд амжилтай эсвэл амжилтгүй болсоныг дэлгэцэнд мэдээлж байх болно.
Default тохиргоо нь verbose горим нээлттэй. ? [ command ] help командтай яг адил. FTP гэж юу вэ? FTP (File Transfer Protocol)- Файл дамжуулах протокол нь дэлхийн хаана ч байгаа компьютерийн файлыг интернетийн сүлжээ ашиглан харах, сонирхсоноо хуулах боломж олгоно.

Хэрвээ таны компьтер интернетийн сүлжээтэй бол та Client программаар Server буюу олон файлыг хадгалдаг компьютертай холбогдож болно. FTP талбар гэж юу вэ? Энэ нь хост буюу интернэтэд холбогдсон компьютер бөгөөд түүнд файл хадгалагдана. FTP талбарыг коллеж, их дээд сургууль, засгийн газрын агентлаг, компани хувь хүмүүс бүрдүүлнэ. Энэ талбар нь дүүрэн өрөө шиг байдаг. Талбарын даац гэж байх бөгөөд FTP талбарт нэг зэрэг холбогдох хүний тоо хязгаартай. Хэрэв FTP талбартай холбогдоход алдааны мэдээлэл гарвал даац нь хэтэрчээ гэсэн үг. Ачаалал багатай үе нь FTP талбартай ажлын бус цагаар амралтын өдрүүдэд холбогдоход түүний ачаалал бага байдаг.

FTP-ийн салбар нь зарим нийтийн хэрэгцээний FTP талбар нь өөрийн салбаруудтай байдаг. Эдгээрт үндсэн талбарт байдаг мэдээлэл бүгд байдаг ч ачаалал нь түүнийхээс бага байна. Газарзүйн хувьд хэрэглэгчдэд илүү ойрхон салбар байвал холбогдоход хялбар, найдвартай байна. Салбаруудыг үндсэн талбарын мэдээллээр байнга баяжуулан шинэчилж байдаг. FTP гийн server нь электрон шуудангийн хаяг ба Web хуудаснуудын хаягийг хадгалдаг. Жишээ нь: Idano.state.net ftp.digitalcafe.com mysite.com 135.250.120.36 yoursite.com 21 Үндсэндээ энэ нь мөн компьютерийн хаяг юм.
Хэрэв та аль нэг компьютер руу холбогдох гэж байгаа бол эхлээд хаягийг нь мэдэх хэрэгтэй.Заримдаа толгой машиныг хэрэглэхээс нь илүү хэрэглэгч ашигладаг. Энэ үед сүлжээний зохицуулагч нь FTP ашиглах зоригоор сувгийг тохируулдаг. Нийтийн FTP талбар гэж юу вэ? Интернэтэд зориулсан маш их мэдээллийн сантай нийтийн FTP талбар олон бий. Энэ хувийн FTP талбаруудад төрөл бүрийн программ хангамж, олон төрлийн баримтууд, сүлжээг төхируулдаг файлууд, график зураглал дүрслэлүүд, дууны үгс , MP3 төрлийн дуунууд ба бүх төрлийн мэдээллүүд хадгалагдаж байдаг. Энэ талбар нь түүнрүү нэвтэрхэд нууц үг,код асуухгүй хүн бүхэнд үнэгүйгээр хэзээ ч үйлчлэхэд бэлэн байдаг.
Хувийн FTP талбар гэж юу вэ? Зарим FTP талбар хувийнх байдаг. Ийм талбарын файлд хандахдаа нэвтрэх нууц үгээ оруулна. Олон компани ийм талбарыг дэлхийн өнцөг буланд байгаа өөрийн ажилтан, хэрэглэгчдэд мэдээлэл хүргэх зорилгоор ажиллуулдаг. Мөн электрон шуудангийн жагсаалтын архивууд мөн л хувийн FTP талбардээр хадгалагддаг.

Эх сурвалж